2020-04-08 21:55

რა არის პანდემია?

პანდემია არის რომელიმე ახალი დაავადების გავრცელება მთელ მსოფლიოში, დაავადების მდგომარეობა, როდესაც ის სწრაფად ვრცელდება მოსახლეობაში მთელი მსოფლიოს მასშტაბით და რაც ყველაზე ცუდი ფაქტია, ძირითადად ერთდროულად.

აღსანიშნავია,  რომ ეს ტერმინი ძირითადად ინფექციურ დაავადებებს ეხება (შავი ჭირი ან გრიპი), მას ხშირად იყენებენ სხვა დაავადებების შემთხვევაშიც, როგორებიცაა, კიბო, სიმსუქნე და რაიმეზე დამოკიდებულებაც კი.

გავიხსენოთ  საუკუნის ყველაზე ცნობილი და მომაკვდინებელი პანდემიები:

ესპანური გრიპი

1918 წელს ევროპაში გლობალური პანდემია დაიწყო. გრიპის ვირუსი ესპანეთიდან საფრანგეთში, ბრიტანეთში და იტალიაში გავრცელდა. ამ ყველაფერს ართულებდა ერთი რამ-მომაკვდინებელი ვირუსის გავრცელების პარალელურად, ევროპაში პირველი მსოფლიო ომი მიმდინარეობდა.

ევროპაში ესპანური გრიპი დიდ ბრიტანეთს, იტალიასა და ესპანეთს მოედო. ფრანგი ჯარისკაცების 1/4 და ბრიტანელი ჯარისკაცების ნახევარი ინფიცირდა. მაისში, გრიპი ჩრდილოეთ აფრიკაში და ინდოეთშიც გავრცელდა. 1918 წლის ივნისში კი ვირუსი ჩინეთსაც მოედო.

ყველაფერი, სამწუხაროდ, ამით არ დასრულებულა, ესპანური გრიპის მეორე ტალღა აგვისტოში დაიწყო. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ამ დროისთვის ვირუსმა მუტაცია განიცადა და ის გაცილებით უფრო მომაკვდინებელი იყო.

მართლაც, მუტირებული ესპანური გრიპი, ადამიანის ორგანიზმს ბევრად აგრესიულად უტევდა.

საერთო ჯამში 1918 წლის ესპანურმა გრიპმა 50 მილიონი ადამიანი იმსხვერპლა.

აზიური გრიპი (H2N2)

ვირუსის შესახებ პირველი ცნობა 1957 წლის თებერვალში სინგაპურში გაჩნდა, ჰონგ-კონგში ვირუსი აპრილში შენიშნეს, ხოლო ამერიკის შეერთებული შტატების სანაპირო ზოლზე ვირუსის პირველი შემთხვევები ზაფხულში გამოვლინდა. ვირუსი ჩინეთსა და მთელ აღმოსავლეთ აზიაში გავრცელდა.

მრავალი შემთხვევა გამოვლინდა ბავშვებში, მოხუცებსა და ორსულ ქალებში.

კრიზისი ვაქცინის სწრაფად შემუშავებამ შეაჩერა, თუმცა, აზიურმა გრიპმა მსოფლიო მასშტაბით 1,1

მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა.

  H1N1

ვირუსმა , რომელმაც  575 400 ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა , რამდენიმე წლის წინ, 2009 წელს მსოფლიოს თავს 

დაატყდა. 2010 წლის აგვისტოში ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ H1N1-ის პანდემია დასრულებულად გამოაცხადა.

ვირუსი ძირითადად ბავშვებსა და შუა ხნის პირებზე ვრცელდებოდა. ეს იმით იყო გამოწვეული, რომ უფროსი

ასაკის ადამიანებს წარსული გრიპის ვირუსების გადატანის შემდეგ იმუნიტეტი ჰქონდათ.

ცნობისთვის 2020 წლისთვის მსოფლიოში გავრცელებულია მხოლოდ ორი პანდემია — აივ/შიდსი და ახალი კორონავირუსული დაავადება. 

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ კორონავირუსთან დაკავშირებით პანდემია 2020 წლის 11 მარტს გამოაცხადა. მანამდე კი, 30 იანვარს ჯანმომ კორონავირუსი გლობალურ საფრთხედ გამოაცხადა. ჩინეთში პნევმონიის აფეთქება 2019 წლის დეკემბერში დაიწყო. ის გამოწვეულია კორონავირუსის აქამდე უცნობი შტამით.

 წყარო   livescience.com  , https://www.mphonline.org/